การศึกษา อนุรักษ์ และเผยแพร่ความรู้ด้านซากดึกดำบรรพ์
ซากดึกดำบรรพ์ทุกตัวอย่างที่เก็บมาได้ แม้จะเป็นเพียงแค่เศษดินหรือเศษหินก้อนหนึ่งเท่านั้น หากไม่มีการศึกษารายละเอียดและไม่ทราบว่า เป็นตัวอย่างของอะไร และเก็บไว้นานเข้า ตัวอย่างดังกล่าวก็อาจผุพังหรือสูญหายไปได้ ทั้งที่อาจเป็นตัวอย่างชนิดใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อนในโลก
หากมีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ในเบื้องต้น ควรมีการจดบันทึกตำแหน่งที่ค้นพบ ลักษณะชั้นที่ค้นพบ ภาพถ่ายและควรแจ้งให้กรมทรัพยากรธรณีทราบ การศึกษาวิจัยซากดึกดำบรรพ์
หลังจากทำความสะอาดตัวอย่างดังกล่าวแล้ว ต้องนำมาศึกษาเปรียบเทียบกับซากดึกดำบรรพ์ที่เคยพบมาจากบริเวณอื่นๆ ทั้งนี้อาจเปรียบเทียบกับรูปในเอกสาร ตำราวิชาการ หรือตัวอย่างซากดึกดำบรรพ์ที่เก็บไว้อย่างเป็นระบบในพิพิธภัณฑ์
หากพบว่า ตัวอย่างดังกล่าวไม่เหมือนตัวอย่างใดๆที่เคยมีการบันทึกไว้ก่อน อาจเป็นซากดึกดำบรรพ์ชนิดใหม่ของโลก ต้องทำการศึกษาวิจัยอย่างละเอียด แล้วเขียนรายงานพร้อมคำบรรยาย ลักษณะพิเศษ ขนาดและรูปภาพ พร้อมชี้แจงความแตกต่างจากซากดึกดำบรรรพ์ในกลุ่มเดียวกัน แล้วส่งไปตีพิมพ์ในวารสารทางวิชาการที่เป็นที่ยอมรับ และตัวอย่างซากดึกดำบรรพ์ดังกล่าวถือเป็นตัวอย่างต้นแบบ (Holotype) ต้องจัดเก็บไว้ในหน่วยงานที่มีสถานที่จัดเก็บที่เหมาะสม และเป็นหน่วยงานที่มีเจ้าหน้าที่ที่มีความรู้ในด้านโบราณชีววิทยา คอยดูแลและสามารถให้ผู้เชี่ยวชาญจากที่อื่น มาศึกษาเปรียบเทียบได้สะดวก
ตัวอย่างต้นแบบดังกล่าว จะไม่นำมาจัดแสดงในที่สาธารณะ เนื่องจากอาจเกิดชำรุดแตกหักเสียหายได้ ถ้าตัวอย่างดังกล่าวสูญเสียไป จะถูกยกเลิกจากการเป็นตัวอย่างต้นแบบในที่สุด.
แหล่งซากดึกดำบรรพ์เป็นมรดกที่ธรรมชาติได้สร้างไว้ให้แก่มนุษย์ การเกิดซากดึกดำบรรพ์ต้องอาศัยสภาพแวดล้อมและภูมิอากาศที่เหมาะสมถึงช่วงเวลาต่อนื่องอย่างยาวนาน จึงจะเกิดเป็นซากดึกดำบรรพ์ที่ถูกเก็บรักษาในชั้นหินได้ แหล่งซากดึกดำบรรพ์จึงเป็นสิ่งที่ทรงคุณค่า หากถูกทำลายไปแล้วไม่สามารถสร้างขึ้นมาทดแทนใหม่ได้ นอกจากนั้น ยังเป็นแหล่งที่มีคุณค่าทางจิตใจและมีความสำคัญต่อคุณภาพชีวิต การมีสวนร่วมของประชาชนในการร่วมมือกันอนุรักษ์ นับเป็นวิถีทางหนึ่ง ที่มีส่วนช่วยในการปกป้อง คุ้มครองไม่ให้แหล่งซากดึกดำบรรพ์ต้องเสื่อมสลายไปก่อนจะถึงเวลาอันควร
แม้ว่าแหล่งซากดึกดำบรรพ์หลายแห่งๆในประเทศไทย จะผุพังเสื่อมสลายไปตามธรรมชาติอยู่แล้วก็ตาม แต่มีไม่น้อยที่แหล่งซากดึกดำบรรพ์ได้สูญสลายไปเร็วขึ้น ด้วยน้ำมือของมนุษย์ที่นำทรัพยากรธรณีประเภทต่างๆ ไปใช่ประโยชน์จะโดยเจตนาหรือไม่ก็ตาม ย่อมเป็นสิ่งที่น่าเสียดาบ ในทางตรงกันข้าม หากเราสามารถชะลอการสูญเสียแหล่งซากดึกดำบรรพ์ตามธรรมชาติได้บ้าง โดยอาศัยการอนุรักษ์คุ้มครอง ดูแล บริการจัดการที่ดี ลดผลกระทบที่จะก่อให้เกิดความเสียหายแก่แหล่งซากดึกดำบรรพ์นั้นๆ ทำให้แหล่งคงสภาพอยู่เป็นประโยชน์แก้ประชาชนได้นานที่สุด
การเผยแพร่ความรู้ซากดึกดำบรรพ์ ผ่านการค้นพบที่สำคัญๆในระดับประเทศมากขึ้นในปัจจุบัน ด้วยซากดึกดำบรรพ์เหล่านี้มีความสำคัญต่องานวิจัย ความเป็นมาของประวัติโลก การเป็นมรดกทางธรรมชาติของแผ่นดิน และเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สร้างรายได้ให้กับท้องถิ่น ถือเป็นสมบัติของชาติที่ควรอนุรักษ์ไว้
ในงานดำเนินการอนุรักษ์ซากดึกดำบรรพ์ของพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา โรงเรียนกำแพงวิทยาของเรา ได้มีพันธกิจงานดำเนินการนี้อยู่ 4 งานคือ
- การให้ความรู้แก่เยาวชนเพื่อปลูกฝังจิตอนุรักษ์ในรูปของกิจกรรมชุมนุมพิพิธภัณฑ์ฯ
- การถ่ายทอดความรู้แก่หน่วยงานในท้องถิ่นที่เกี่ยวข้อง
- การจัดทำพิมพ์ซากดึกดำบรรพ์จำลองจากแหล่งธรรมชาติและบันทึกแหล่งที่พบไว้
- การเก็บซากดึกดำบรรพ์ในบริเวณที่มีภาวะเสี่ยง เช่น บริเวณพื้นที่ระเบิดหิน, บริเวณที่มีการขายหน้าดิน หินกองริมถนน ฯลฯ
อย่างไรก็ตาม หลายๆ หน่วยงานโดยเฉพาะกรมทรัพยากรธรณี ได้ดำเนินการโครงการอนุรักษ์และเผยแพร่ความรู้แก่ประชาชน และในปัจจุบันได้มี
พระราชบัญญัติซากดึกดำบรรพ์ออกมาบังคับใช้ ในเดือนกุมภาพันธ์ 2551 แล้ว โดยมีเจตนารมณ์ที่จะคุ้มครอง อนุรักษ์ รักษาไว้ให้เป็นมรดกธรรมชาติของแผ่นดินต่อไปนานเท่านาน
.jpg)
